Help
tikologo — Sesotho sa Leboa
Ntle le lebaka la gore lentšu “tikologo” le šomišwa ke mang le mang letšatši le lengwe le le lengwe, ke lereo le boima go ka le hlaloša. Go ya le ka tsela ye lereo le šomišwago, le ka ba le ditlhalošo tše ntši tša go fapanafapana. Lentšu “tikologo” le na le magomo go hlalošeng lereo leo le lekago go le hlaloša. “Tikologo” gabotse ke kgopolo ya papišo, yeo e lego lebaka le bohlokwa kudu. Go tšwa go taolo ya tikologo le pono ya thutafase, “tikologo” e ra gore tswalano magareng ga batho ka bobona, gammogo le dikarolwana tša tlhago le tša go dirwa ke batho tša tikologo moo dikarolwana ka moka di dulago goba go phela lefelong le le itšego le le ka hlalošwago. Lefelo le ekosestemo e lego go lona le ka beelwa mollwane le go thalelwa mmepe (bona “go beelwa mollwane”). Go tšwa go pono ya thutamahlale ya tlhago ya go hlweka, “tikologo” e ra dikarolwana tša tlhago le ditswalano magareng ga tšona ka gare ga sestemo, gomme batho ga ba bope karolo ya tlhago, ye bohlokwa ya tikologo yeo. Go tšwa go pono ya thutamahlale ya leago, “tikologo” e ra tikologo ya leago le ditsenelelano tša batho ka malapeng, dihlopheng goba ditšhabeng gomme tlhago ga e bope karolo ye bohlokwa ya disestemo tšeo. Dikarolwana tše dingwe tša tikologo ya go naba, tše di lebeletšwego ka go naba di laeditšwe ka ge di bopa sehlopha sa “dikarolwana tše di itšego tša karolo ya sestemo” ye kgolo le maemo a tswalano a dinyakišišo tša thutamahlale tše go tsepeletšwego go tšona. Tše di akaretša ditikologo tša ekonomi, setšo le histori, boagi, politiki, mešomo goba mošomo, intasteri, kgwebo, boithabišo le tšošološo, le tše dingwe tše ntši. Lefelo la Bohwa la Lefase la Motheo wa Tlhabollo le ka bonwa bjalo ka le go nyakišišwa bjalo ka tikologo ya tlhago ye e lego bohlokwa go tšwa go bobedi dipono tša tšeolotši le paleotolotši. Gape ke tikologo ye bohlokwa ya akheolotši, lefelo goba tikologo ya setšo le histori, lefelo le bohlokwa go taolo ya tikologo le dinyakišišo tša thutafase, tikologo ya boeti le tsošološolo, tikologo ya ekonomi, le ga ešita tikologo ye bohlokwa ya dipolitiki tša leago. Gomme lereo “tikologo” le na le ditlhalošo tše ntši, gomme di ra dilo tša go fapanafapana go batho ba go fapanafapana. Ka go realo, moo le ka bago le šomišitšwe gona go bohlokwa kudu.
