bodulopabalelo ya tikologo — Sesotho sa Leboa

Mafelo ao baeti ba go babalela tikologo ba kago a etela gomme ba hwetša marobalo le tlhokomelo ge ba le gare ba ipshina ka tlhago (bona “boyo”). Ka kgopolo ye e tiilego ya boeti bja go babalela tikologo, mafelo a bjalo ga a swanela go ba le seabe go tikologo. Se se ra gore go se be le mohlagase, go se sepele ka koloi, go se be le meago ya go ya go ile, go se be le lešata le go se be le dilo tše batho ba kago iketla ka tšona bjalo ka metšhene ya go fehla moya, le kiletšo ye e tiilego ya dilo tše batho ba ka bago le tšona bjalo ka dinkgiša-bose le disekerete. Maeto a go namela dithaba mafelong a tlhago ao a se nago manobonobo a sebjalebjale a tla kgauswi kudu le kgopolo ya nnete ya boeti bja go babalela tikologo, mola maeto a letšatši ka letšatši a go tura kudu, a go laolwa kudu, a go ikgetha, a dihlophana a go ya Dihlakahlakeng tša Galapagos ka nnete a fihlelela kgopolo yeo. Le ge go le bjalo, baeti ba bantši ba go babalela tikologo ke batho ba legoro la batho ba go gola tšhelete ye ntši gomme ga ba dume go “kgotlelela maemo a boima a go phela” ge ba ipshina ka tlhago. Ba lebeletše tlhokomelo ya maemo a godimo le marobalo a manobonobo. Tše di bitšwago mafelo a go robala a go babalela tikologo, a makgolokgolo go ralala le lefase, di abela moeti wa go huma marobalo a maemo a godimo a go tura kudu, a manobonobo a sebjalebjale le boiketlo bjo bongwe le bjo bongwe bja matsaka bjo motho a kago bo hwetša bjo bo kago naganwa, gomme tše ka moka di tura kudu. Ka go sepetšwa ka dikoloi tša ka lefelong la diphoofolo, mafelo a a kgethilwego a tebelelo, le mafelo a matsaka a ba kago kgona go bogela diphoofolo tša naga ka bokgauswi, baeti ba ka bogela tlhago le diphoofolo tša naga ntle le go lahlegelwa ke manobonobo a bona ao a boletšwego. Go tumišo ya intasteri ya boeti bja pabalelo ya tikologo ka kakaretšo, go na le a mangwe a mafelo a marobalo a go babalela tikologo kua Okavango Delta ya Botswana, le a mangwe a dihlongwa tša maemo a godimo tša Afrika Borwa ao e lego mehlala ye mebotse.