phapano ya klimate — Sesotho sa Leboa
Diphethene tša magareng a maemo a boso a nako ye telele ga se maemo ao a sa fetogeng. A phela a fetoga leboelela ge nako e dutše e tšwela pela, bjalo ka ge a fapana go tšwa lefelong go ya go le lengwe (bona “klimate”), diphethene tša klimate a lefase a fetoga leboelela. Gomme, klimate ke setho se se fetogago kudu sa mokgwa wa lefase-lefaufau. Phetogo ya lefelo-nako mohlomongwe ke pharologantšho ye bohlokwa ya klimate (bona “pono ya lefelo-le-nako”). Phetogo ya klimate ke tshepetšo ya tlhago (bona “phetogo ya klimate”). Lefelo le lengwe le le lengwe bokagodimong bja Lefase le itemogetše diphetogo tše ntši tša klimate nakong ye e ka bago dimilione tša mengwaga ye meraro goba ye mene. Diphetogo tše tša nako ye telele di diragetše mengwageng ye mentši ye diketekete – ke go re, ka nako ya tšeolotši – gomme rekoto ya diphetogo tše di gatišitšwe popegong ya maswika Lefaseng. Maswika a laetša klimate ye e neng e le ye maatla ka nako ya popego ya wona. Ka lebaka leo, maswika a na le histori ye e feletšego ya phetogo ya lefelo-nako ya tikologo ya lefase goba phetogo go lefelo le nako. Ka go ithuta maswika, re ka kgonthišiša gore phetogo ya tikologo ke kgonthe, eupša ga bjale ga re se re hlaloše mabaka ka moka ao a tlišago phetogo ye ya ka go sa feleng. Re ka hlaloša phetogo ya klimate ya lefelo ka mo go kgotsofatšago, eupša re tseba go le go nnyane ka phetogo ya yona ya nako. Go hlaloša dintlha ka moka tša histori ye telele ya Lefase e tla ba mošomo wa boramahlale ya mengwagangwaga ye e tlago. Gabjale phetogo ya klimate ka sebopego sa phišo ya lefase boramahlale ba sa ithuta yona, e ahlaahlwa ke mang le mang, go ngwalwa ka yona dikgatišong tša mahlale le tša go tsebalega, e ba sererwa sa dikomferentshe tše ntši tša boditšhabatšhaba, le tutuetšo ya intasteri ya dimilione tše ntši tša ditolara. Teori ya phišo ya lefase e šišinya gore ditiro tša batho di baka, goba gannyane go akgofiša phetogo ya klimate ya lefase. Ge nako e dutše e eya go tla bonagala ge eba se ke nnete goba maaka (bona “phišo ya lefase”, “pono ya lefelo-nakong”, “datha ya lefelo “kabo ya lefelo” le “phetogo ya nako”).