Help
dipotšišo tša sebaka — Sesotho sa Leboa
Dipotšišo tša kgonthe mabapi le sebaka sa selo se se fetogago se se itšego. Ka boripana, ke mohuta wa potšišo ye borathutafase ba lekago go hwetša dikarabo tša yona. Re hloka datha ya sebaka (bona “datha ya sebaka”) le go dira tshekatsheko ya sebaka go ka araba dipotšišo, eupša gantši ga go kgonege go kgoboketša datha ya sebaka go selo seo sa go fetoga se se itšego. Gomme re swanetše go šomiša datha ya sebaka ya dilo tše dingwe tša go fetoga tše di amanago – ka mo go sa rulaganywago goba ka mokgwa o mongwe – go selo se se fetogago seo go bolelwago ka sona. Ge ke nyaka go dira mokutwana wa lebebetšididi go lefelo la bohwa la lefase la Motheo wa Tlhabologo, ke tla swanela ke go dira dikgopelo tša tumelelo ya go dira seo. Kgopelo ya ka e swanetše go hlaloša lefelo la maleba moo ke nyakago go aga mokutwana. Nka kgetha lefelwana lefe lefelong? Gopola gore lefelo le akaretša disekwere-kilometara tše mmalwa. Ke dife dilo tše di tla bago bohlokwa go bobedi kgopelo le kgwebo ya ka go atlega? Sa mathomo, go na le ditikologo lefelong moo dinyakišišo tša kgonthe di tšwelago pele gomme baeti ga ba a dumelelwa ditikologong tšeo. Mmepe wo o laetšago ditikologo tše go molaleng gore o a nyakega. Sa bobedi, go na le ditikologo tša lešoka moo baeti ba sepelago gona, eupša ga ba tšee nako ye telele go tšona gomme bana ba banyane ba ka se sepele go ya kgole, gomme bana ba mmalwa ba ka etela ditikologo tše. Ditikologo tše ga bjale di ka tsenywa mmepeng wo o laetšago ditikologo tše go direlwago dinyakišišo go tšona. Sa boraro, go na le mephoma ya go fapanafapana lefelong gomme ga se ka moka ga yona ye e tumilego ka go lekana. Mephoma ye mengwe e etelwa ke palogare ya batho ba bahlano ka beke, mola ye mengwe e etelwa ke palogare ya batho ba 80 ka letšatši. Mafelelong a beke, batho ba tlamega go ema moralading le go emela sebaka sa bona sa go tsena, gomme lebebetšididi le ka ba bose kudu ge ba sa emetše sebaka sa bona sa go tsena. Mmepe wo o laetšago dinomoro tša baeti ditikologong tša go fapanafapana tša lefelo o ka thalwa. Gape go na le museamo wo o etelwago ke moeti ofe goba ofe lefelong gomme bana ba ipshina ka ditiragalo ka moka tša pontšho kudu moo elego gore ba fetša nako ye ntši fao go e na le gore ba swarwe ke tlala ge ba tloga. Le ge go le bjalo, go dikologa museamo go na le lefelo la thibelo moo dijo le dino di sa dumelelwago gomme thibelo ya go swana e ya dirišwa go ye mengwe ya mephoma ya go tuma. Go molaleng gore mmepe wo mongwe o a nyakega. Eupša ga go batšofadi goba baswa bao ba kago sepela go ya kgole go yo reka lebebetšididi. Gomme mmepe wo mongwe o ka oketšwa go ye e lego gona. Gomme dinyakwa ka moka tša sebaka tše di kgomagantšwego le dimuseamo le maemo a mafelo a bohwa a lefase di tla tlaleletšwa go mokgobo wo o golago wa mebepe. Sa mafelelo, re swanetše go gopola gore lefelo ka moka le tletše ka mekoti ya meetse ye e sa šomego yeo gape e thaletšwego mmepe. Mekgobo ye ka moka ya datha ya sebaka e ka tsenywa go GIS ya mehleng yeno yeo e kago khupetša mebepe ye le go mpha mmepe wo o laetšago boemo bjo bokaone bja mokutwana wa lebebetšididi. Mafelelong ke na le phetolo go potšišo ya ka ya sebaka (eupša ke ya gonona gore ke na le tšhelete ye e šetšego ye e lekanego go ka e aga!).
