Help
mofaladi — Sesotho sa Leboa
Motho wa mengwaga efe goba efe yoo a tšhabago lefelong le tee go ya go le lengwe go phološa bophelo bja gagwe. Historing ka moka ya batho, go be go dutše go na le bafaladi mafelong ka moka a lefase. Ka lebaka la mabaka ao a dirago gore batho ba tšhabe, dilete tše di itšego Lefaseng di dula di amantšhwale bafaladi go feta tše dingwe, eupša go na le dilete tše mmalwa tšeo di sa kago tša itemogela bafaladi. Batho gantši ba tšhaba ka lebaka la go se tsepame ga dipolitiki, dikgaruru tša sedumedi, go hloka dijo le tlala, eupša ditiragalo tša tlhago bjalo ka go thuthupa ga bolkano, ditšhišinyego tša lefase le meetsefula gantši di bakile gore batho ba tšhabe. Bafaladi ba nnete ke batho bao ba tšhabago ka ntle le selo eupša diaparo tše ba di rwelego mekokotlong ya bona. Gantši ba tšea bana ba bona gomme ba ja fase. Ga ba rwale maphephe a boitsebišo, tšhelete, dithoto, dilo tše bohlokwa, goba dijo le mapai. Ba ithekga ka mo go feletšego go setšhaba sa mong seo ba tšhabetšego go sona (bona “setšhaba sa mong”). Ge batho ba tšhaba ka mabaka a politiki goba sedumedi gantši ba tšhaba ba tshela mollwane wa boditšhabatšhaba gomme go tšhaba ga bona ke ga go ya go ile. Ge ba tšhaba ka mabaka a tlala goba a ditiragalo tša tlhago, ba ka no tšhabela karolong ye nngwe ya naga ya gabobona gomme gantši ba boela morago metseng ya bona gateetee ge mabaka a tšhošetšo mafelong a bona a setlogo a fetogile. Ditšhaba tša mong di ka hwetša thušo go tšwa go Khomišene ya Godimo ya Ditšhaba Kopano ya Bafaladi (UNHCR), eupša tšhologelo ya bafaladi e huduga maikutlo kudu a naga goba setšhaba. Mafelo a go amogela bafaladi gantši a agwa go šogana le bafaladi. Bafaladi ba politiki ba ka humana tšhireletšo ya politiki nageng ya mong, eupša tše ke dithulaganyo tša nakwana, tšeo di ba dumelelago gore ba dule nageng ya mong nako ye e lekaneditšwego fela. Gomme ba swanetše ke go tloga goba go boela morago dinageng tša gabobona tša setlogo. UNHCR e ka se bušetše batho morago dinageng tša gabobona ge go na le kgonthe ya gore ba tla bolawa, eupša ga go bonolo go ka hwetša ditharollo tša go ya go ile tša mathata a bafaladi. Ga bjale go na le dimilione tša bafaladi go ralala le lefase, gomme se ga se fapane le se se dutšego se le gona le ge e le gore dipalo tša bafaladi ga sa nka tša ba godimo go feta ka mo di lego gona ga bjale, ka lebaka la gore setšhaba sa lefase ke se se ntši ka go fetišiša. Bafaladi ga ba a swanelwa go hlakahlakantšhwa le bahudugi. Afrika Borwa gabjale e na le bahudugi ba ekonomi ba ba ntši go tšwa dinageng tše mmalwa tša Afrika. Ba mmalwa ba batho ba ke bafaladi ba mmakgonthe. Ka ntle ga palo ye nnyane ya batho ba Zimbabwe le ba Somalia, bontši bja batho ba ga ba tšhabela maemo a go tšhošetša bophelo a politiki goba ntwa; ba hudugetše Afrika Borwa go humana mošomo wa go iphediša. Ba tšhabela maemo a kgatelelo a ekonomi dinageng tša gabobona tša setlogo, eupša mabakeng a mantši ba fiwa maemo a tšhireletšo a politiki ka gobane ga gona tsela ye nngwe ya go ka ba šetša ka moka. Batho ba ba go diila ka ntle le pelaelo ke morwalo go ditirelo tša leago le tšwelopele ya ekonomi ka Afrika Borwa.
