Help
go se tsepame ga dipolitiki — Sesotho sa Leboa
Maemo a go se kgonthišišege mabapi le bolaodi goba taolo lefelong le le itšego, le le hlalošitšwego la lefase. Ka politiki, lefase le beakantšwe, ke go re ka diyuniti tša politiki. Toropo go ya ka teori ke selo sa go ikema (sa go ipuša), sa tikologo, sa politiki ka tlase ga taolo ya bolaodi bjo bo tsebegago. (Ela hloko: se hlakahlakantšhe ditoropo tša go fapanafapana tša USA ka gare ga USA bjalo ka naga.) Ka teori, yuniti ye nngwe le ye nngwe ya politiki e ka tlase ga taolo ya bolaodi bjo bo tsebegago bjoo e ka bago mmušinoši (bjalo ka kgoši, mmakgoši, mmuši-mogateledi, goba moetapele), goba sehlopha sa pušo seo se tšerego taolo, goba motho yo a kgethilwego ka demokrasi ke mokgatlo wa gagwe. Go na le, le ge go le bjalo, mehuta ye mentši ya go fapanafapana ya mmušo goba bolaodi goba taolo, yeo gantši go lego boima go ka hlaloša taolo goba bolaodi go yuniti ye e itšego ya politiki. Go feta fao, ditikologo tša diyuniti tša politiki tša motho gantši ga di hlalošwe gabotse. Mmepe wa tšeopolitiki wa lefase ke kemedi ya phethene ya seela ya taolo, yeo e fetogago nako le nako, ka gobane phethene ya sekgoba ya tšeopolitiki ya lefase a fetoga nako le nako. Go na le dingangišano tše ntši tša mollwane magareng ga diyuniti tša politiki tša lefase, mohlala mollwane magareng ga North Korea le South Korea, moo 38˚N e bapilego (mothaladi wa mogaranafase) gabjale e lego mollwane wa boditšhabatšhaba, ka metsweketlana ya naga ye megolo ya go se dulwe ke batho ka lehlakoreng le lengwe le le lengwe. Dingangišano tša mollwane magreng ga Israel le Palestine di raragane kudu gore di ka se ke tša hlalošwa ka mafoko a bonolo a mmalwa. Mehlala ye mengwe ye mentši e ka bolelwa, eupša kgwekgwe ya tše ka moka ke gore phethene ya tšeopolitiki ga se kgonthe ye e tiilego. Mmepe wo mongwe le wo mongwe wa tšeopolitiki wa lefase mo gongwe “o šilwe ke nako” nako ye o thalwago! Go raraganya taba ye e šetšego e raragane, gantši go ba le tšharakano ya politiki ka gare ga diyuniti tše ntši tša politiki ya lefase. Dinageng tše dingwe, taolo e šutha ka go sa felego go tloga mokgatlong o tee wa dipolitiki go ya go wo mongwe goba go tloga sehlopheng se tee sa sešole go ya go se sengwe. Ka gona, go se tsepame ga dipolitiki go direga magareng ga gape le ka gare ga diyuniti tša politiki. Ka ntle ga mathata a badudi ba naga, ba toropo, goba selete ba ka bago le wona ka lebaka la go sa tsepame ga dipolotiki, go na le le seabe se segolo tirong ya ekonomi ya lefase gape le ya selete le ga ešita le ya bosetšhaba. Ke lona lebaka leo le dirago gore babeeletši ba se beeletše semeetseng tšhelete ka sebopego sa peeletšo ya kgwebo nageng ya ka ntle (FDI) dinageng goba dileteng tša dipolitiki tše di sa tsepamago ka gobane ba ka lahlegelwa ke tšhelete ya bona ge mmušo (bolaodi) o fetoga. Go se tsepame ga dipolitiki go tlwaelegile mo Afrika, goba babeeletši go tšwa dinageng tša ntle bjalo ka Kopano ya Yuropa, USA le China, Panka ya Lefase (WB), Sekhwama sa Ditšhelete sa Boditšhabatšhaba (IMF) gape le babeeletši ba bagolo bjalo ka dikgwebo tše di lego dinageng tše ntši (diMNC) di dikadika le go ba le šedi go ka beeletša dinageng tše di nago le go se tsepame ga dipolitiki (bjalo ka dinaga le dilete tše ntši tša Afrika bjalo ka Middle East). Ge dinaga tše di sa hlabologa di nyaka go tanya dipeeletšo go tšwa dinageng tša ntle di swanetše go ba le maemo a dipolitiki a a tsepamego kudu go netefaletša babeeletši gore ba tla dira tšhelete, go e na le go lahlegelwa ke tšhelete.
