tikologo ye kgolo — Sesotho sa Leboa
Lereo le le ra tikologo ye kgolo ya go ithuta yeo e ka bago ye kgolo bjalo ka lefase ka moka. Ge tikologo ya lefase e le karolo ya lefelo la go ithuta, go ra gore datha go tšwa lefaseng ka moka e ya šomišwa dinyakišišong. Bora-thutafase ba ithuta tikologo ditikologong tše kgolo (sekaleng se segolo), tša magareng (sekaleng sa magareng) le tše nnyane (sekaleng se se nnyane). Ge tsepelelo e le tikologong ka moka ya lefase, e ba nyakišišo ya tikologo sekaleng se segolo. Ka lebaka la bogolo bja nyakišišo, kelo ye kgolo ya kakaretšo ga e phemege bjale ka ge go sa kgonege go kgoboketša datha go tšwa go diketekete tša mafelwana a go kgoboketša datha lefaseng ka bophara. Gomme, dinyakišišo tša tikologo ye kgolo di šomiša mafelwana a mantši a go kgoboketša datha ka mo go kgonegago, eupša ka go se phemege di swanetše go bota kakaretšo ye ntši. Ge tsepelelo e le go mafelwana a mannyane, kakaretšo ye nnyane e bohlokwa ka gobane mafelwana a go kgoboketša datha a ka ba a phatlaletše kudu. Ge dinyakišišo tša tikologo ye nnyane di dirwa, palo ya go swana ya mafelwana a go kgoboketša datha a ka aba kelo ye ntši ya datha ka tikologo ye nnyane kudu, gomme datha e swanetše e be ya khwalithi ya godimo kudu bjale ka ge e le mabapi le lefelo le le nnyane. Gomme kakaretšo ye nnyane e a nyakega. Mafapheng a mangwe a tsebo a Thutafase (mohl., thutafase ya tša maphelo) datha ya mohuta wo e bohlokwa bjale ka ge kakaretšo e tliša dipoelo tše di sa botegego. (Bona “meta datha”.)