Help
dipolotiki tša tšhireletšo ya tikologo — Sesotho sa Leboa
Tshwenyego ya nnete goba ya boikaketšo ya boradipolitiki le mekgatlo ya dipolitiki go tikologo le ditaba tša tikologo. Go tloga mola Mokgatlo wa Tikologo wa lefase ka bophara o bago gona ka bo1960, maiteko a go šireletša tikologo (bona “ekosentrisime”, “bodudi bja ekolotši” le “mekgatlo ya tikologo”) a tantše kgopolo le šedi ya batho ba go tlwaelega, borathutamahlale go tšwa mafapheng a mantši, le mašabašaba a dihlopha tša kgahlego le tša batho ba go tliša diphetogo setšhabeng. Ge tshwenyego ya tikologo e oketšega, boradipolitiki ba lemoga gore thekgo go ditaba tša tikologo e ka ba fa diboutu. Boradipolitiki ba ba rilego, bjalo ka Al Gore, nkgetheng wa maloba wa bopresidente wa USA, le dipresidente tša maloba tša USA Jimmy Carter le Bill Clinton, e bile bomankgwete ba kgonthe ba tikologo. Dinageng ka moka tše di hlabologilego tša temokrasi go na le dihlopha tše maatla tša batho ba ba tutuetšago ba bangwe go šireletša tikologo. Tikologo e ka se sa phemelwa ke bao ba nyakago maatla a politiki. Matšatši a, matshwenyego a tikologo a bohlokwa go dipholisi tše ntši tša dipolitiki dinageng tše di hlabologilego tša temokrasi. Dinageng tše dingwe (kudukudu kua Bodikela bja Yuropa) go na le mekgatlo ya dipolitiki yeo e nago le tikologo bjalo ka molao wo mogolo wa dipholisi tša bona. Ye ke ye e bitšwago “mekgatlo ya go thekga tša tikologo”, gomme ye mentši ya yona e na le kemedi ye kgolo dipalamenteng tša gaboyona goba go mekgatlo ya selegae ya mmušo. Ditaba tše “mabapi le tikologo” (ditaba tša tikologo) di bile karolo e kgolo ya dipolitiki tše di tlwaelegilego, gomme ga e sa le feela tša lekala la mekgatlo ye e sego ya mmušo le mekgatlo ya batho ba go tliša diphetogo setšhabeng, bjalo ka Greenpeace le Earth Life Africa. Leina le le nyakilego le swana ke “go šireletša tikologo” (leina la lenyatšo) leo le rago kakaretšo ye e sego ya nnete ya mekgwa ya go se gobatše tikologo polelong ya dipolitiki ya mokgatlo wa dipolitiki, intasteri goba khamphani, ntle le yona e ba le boikgafo bofe goba bofe bja nnete go tšhireletšo ya tikologo. Gomme mekgatlo goba dikhamphani tše di bolela dilo ka moka tše di kwagalago mabapi le tšhireletšo ya tikologo, eupša ga di dire selo se bohlokwa go fokotša ditirelo tša bona tša ekolotši (bona “ditirelo tša ekolotši”). Palo ya dikhamphani tše kgolo, tše maatla gape tše di nago le seabe tša Afrika Borwa di ka bolelwa bjalo ka mehlala, eupša ka letšhogo la ditlamorago tše mpe, re di tlogelela wena – bjale ka ge o na le tsebo – go humana “mekgatlo ye ya go širelatša tikologo”.
