Help
phokotšego ya tikologo — Sesotho sa Leboa
Tobo ya go dirwa ke batho, ye e tšwelago pele ya bokgoni bja lefelo go tšwetšapele bophelo. Tšhilafalo ya moya, tšhilafalo ya meetse, phulo ye e feteletšego, temo ye e feteletšego, kgogolego ya mobu, ditiro tša moepo tše di dirwago ntle le tlhokomelo, dintwa, tshenyo ya dimela (bona “tshenyo ya dithongwa”) le phokotšo efe goba efe ye e dirwago ke batho (antropotšeniki) ya bokgoni bja tšweletšo bja tlhago le bokgoni bja go rwala bja lefelo e ka ba sebaki sa phokotšego ya tlhago (bona “bokgoni bja go rwala”). Mang le mang goba tša go feta tše di boletšwego ka godimo, di ka fokotša karolo ye e itšego (lefelo) ya tikologo go fihla boemong bjo diphedi (go akaretša diphedi tše nnyane) di ka se phelego fao. Dibopego ka moka tša bophelo tše di phelago lehono go ya boemong bjo bogolo goba bjo bonnyane di itlwaeditše tikologo ye di phelago go yona. Ge tikologo yeo e ka fetoga ka pela go feta diphedi (go akaretšwa batho), go tla ba le phedišo ye ntši ya bophelo Lefaseng. Batho kgale ba fetoša tikologo mengwaga ye dimilione, eupša ka lebaka la koketšego ye kgolo ya setšhaba sa batho le tlhabollo ya sona ya theknolotši ya go makatša nakong ya mengwaga ye 150, phetogo ye kgolo e ya tlišwa go tikologo. Tshekatshekong ya mafelelo, taolo ya tikologo e ikemišeditše go thibela phokotšo ye e ka se bušetšwego morago. Ge maiteko a rena a go feta go taolo ya tikologo a ka palelwa, re tla fokotša tikologo ya rena go ya boemong moo e ka se sa kgonago go phediša bophelo gomme bophelo bjalo ka ge re tseba bo tla ema go phela. Go bohlokwa go lemoga gore phokotšego ya tikologo ke tshepetšo ya go dirwa ke batho, e sego ya tlhago. Ditshepetšo tša tlhago tša phetogo ya tikologo ga di fokotše tikologo, ka go nanya di fetoša tikologo gomme tlhagelelo ya dibopego tše ntši tša bophelo e ka fetoga go itlwaetša tikologo ye e fetotšwego. Se se be se direga mengwageng ye e ka bago 3 500 milione, eupša ditiro tša batho di na le boikarabelo go lebelo le le oketšegilego la phetogo ya tikologo, gomme ka moka ga re na kgonthišišo ya seo phetogo ye bjalo ya ka pela e tlago se baka (Bona “phedišo” le “dikgetho tša tlhago”.)
