Help
go fetoga leganata — Sesotho sa Leboa
Tobo ya maatla le bokgoni bja tšwelešo ya lefelo go thekga bophelo. Gabotse, lereo le le ra gore “go dira leganata”. Lereo le bile karolo ya tlotlontšu ya letšatši ka letšatši nakong ya pele ya bo-1970 ge selete se segolo, sa seka-leganata sa Afrika kua borwa bja Leganata la Sahara (le tsebjwago ka Sahel) se itemogela mengwaga ye mmalwa ya komelelo ye šoro. Le ge selete ka tlwaelo se na le semelo sa seka-ariti, nako le nako se be se thekga setšhaba sa nagamagae seo se bego se lema lefase goba go phela maphelelo a bahudugi gomme se ralala go tloga lefelong le tee la phulo go ya go le lengwe ka mehlepe ya sona ye mennyane ya leruo. Morago ga mengwaga ye mmalwa ya pula ya tlase ya go se tlwaelege, goba ya go hloka pula, selete ka moka se ile sa hloka dimela (bona “go senywa ga dithokgwa”), sa ba leganata ka go felela le go palela go phediša batho ba ba bego ba dula fao. Mekgatlo ya thušo ya boditšhabatšhaba e ile ya swanelwa ke go abela batho dijo, le ge go le bjalo diketekete tša batho di ile tša hwa ka tlala. Tiragalo ye sehlogo e tantše šedi ya batho ka moka lefaseng gomme kgopolo ya Leganata la Sahara ka go nanya ya “gagaba” goba go phatlalala go ya borwa e ile ya belegwa. Kgopolo ye e fošagetšego ya gore bontši bja maganata lefaseng ka go nanya a phatlalala go ya dileteng tša kgauswi ka lebaka la maemo a tlhago le phetogo ya klimate e ile ya amogelwa ke batho ba bantši. Morago ga maiteko a dinyakišišo tše di tseneletšego tša boditšhabatšhaba, go hweditšwe gore go fetoga leganata ke tshepetšo ya phokotšo ya tikologo ye e hlolwago ke ditiro tše di feteletšego tša batho tšeo di bakago phokotšego ya tšweletšo ya dilete tša dika-maganata le go di fetoša go ba diponagalo tša naga tša go swana le maganata (bona “phokotšo ya tikologo”). Gabotsebotse, go senywa ga dithokgwa, (bona “go senywa ga dithokgwa”) mafelelong go baka go fetoga leganata. Go swanetše go bolelwa gore dilete tše kgolo tša Sahel di hweditše gape tšweletšo ya tšona morago ga mengwaga ye mmalwa ya dipula tša go tlwaelega le ditiro tše ntši tša maleba tša phulo le temo.
