Help
datha ye bohlokwa — Sesotho sa Leboa
Molokoloko wa ditlhokomelo, mabaka, ditekanyo, le tše dingwe mabapi le setšhaba se se ngwathilwego (bona “datha ya dipalo tša setšhaba”) go bothata bja nyakišišo bjo bo itšego lefelong le le itšego nakong ye e itšego. Go na le mekgwa ya go fapanafapana ye e tsebegago ya go kgoboketša datha, bjalo ka go ka ema mekgotheng gomme wa bala palo ya difatanaga, dithekisi, basepela ka dinao, batšofadi, masogana ao a aperego mohuta wo o itšego wa dieta, le selo sefe goba sefe seo/yo a ka fetago nakong ye e itšego. E ka ba gape go bala dimela tša go šwahlela tše di atago lefelong le le itšego, goba go ela bokgole magareng ga mehlare ya moyo lefelong le le itšego. Ditlhokomelo tše, mabaka, ditekanyo le ditiragalo di swayiwa klipoteng goba go gatišwa dinoutsung tša monyakišiši. Kgoboketšo ya datha e ka dirwa ka go tsitsinkela ditokumente tša semmušo go ka hwetša palo ya batho bao ba tsenego ka mo nageng semmušo nakong ye e itšego, palo ya batho ba ba phelago ka HIV, palo ya batho ba ba amogelago phenšene ya botšofadi, palo ya batho ba ba sa lefelego motšhelo, palo ya batho ba ba golegilwego ka melato ya thobalano, palo ya ditšhukudu tše di bolawago mafelong a diphoofolo, le tše dingwe tše dintši. Mokgwa wa go tlwaelega wo o šomišwago go kgoboketša datha ke go šomiša letlakala la dipotšišo. Ka moka mehlala ye e boletšwego ka godimo ya go kgoboketša datha e bitšwa “kgoboketšo ya datha ka go ba lefelong”, le ge e le gore e ka dirwa toropong! Datha ye e kgobokeditšwego ke banyakišiši le bathuši ba bona ba dinyakišišo bao ba rutilwego, ke datha ye e sa rulaganywago, ye tala, ye bohlokwa. Ka dithekniki tša go fapanafapana tša go rulaganya datha, datha gomme e ya rulaganywa, ya khoutwa, ya mepiwa le go fetolelwa go tshedimošo, bjalo ka diphesente, ditšhupane (diintekse) le dikemedi tša kerafo. Ka moka tše di kago bapetšwa gabonolo le tsedimošo go tšwa mafelong a mangwe. Datha ye e rulagantšwego, e ka ba datha ye bohlokwa go protšeke ye nngwe ya dinyakišišo, ge fela kgonthe ya datha ya nnete ye bohlokwa e ka kgonthišišwa le go hwetšwa e tshephega.
