Help
tshenyo ya bodulo — Sesotho sa Leboa
Phetogo ye bohlokwa goba ye e feletšego ya setšhaba sa okaniki le/goba ditho tše e sego tša okaniki tše di diregago lefelong le le rilego nakong ye e rilego gomme di bopa ekosestemo (bona “ekosestemo”, “ekolotši” le “khwelelo”). Diphedi (diphoofolo, dikhunkhwane, dimela, dimaekropo, le ga ešita le batho bao ba dulago lefelong leo nakong yeo) ba bopa setšhaba le neteweke ya kgolano. Diphoofolo ka moka le diphedi tša dimela ekosestemong di itlwaeditše gabotse maemo ao a bakwago ke ditho tše e sego tša okaniki (maswika, mobu, meetse, dithempheretšha tša lefaufau, mehuta ya klimate, bjalobjalo). Ge phetogo e le ye maatla/goba ya lebelo, gore diphedi di ka se kgone go itlwaetša go maemo a maswa, setšhaba sa okaniki se swanetše se tloge goba se hwe (bona “khwelelo”). Bodulo bo ka fetošwa goba go fedišwa ke tlhago, e ka ba ka go nanya goba ka lebelo. Mohlala wa phetošo ya go nanya ya tlhago ke mathomo a bogolo bja lehlwa (ke gore phetogo ya tlhago ya klimate [bona “phetogo ya klimate”]). Mohlala wa phetošo ya lebelo ya tlhago ke thuthupo ya bolkano goba tlhaselo ya meteoraete, eupša tše, ka nnete, ke ka sewelo. Phetogo ye e bakwago ke ditiro tša batho (dibakwa tša antropotšeniki) e direga ka lebelo nakong ya tšeolotši le ge go bonala e ka direga morago ga nako ye telele nakong ya bophelo bja motho. Bapetša lebelo leo kantakanta e tlošago mokgobo wa mohlaba go nako ye go tšeago ditshepetšo tša tlhago tša kgogolego ya mobu go tloša kelo ya marathana a matlapa a a thubilwego (bona “kgogolego”). Batho ba baka tshenyo ye kgolo ya bodulo ka go aga meago, go hlola mafelo a go dula, go lokela kelelatšhila, go aga ditsela, go tloša dimela moo go aga go swanetšego go direga, go pšhiša mehlaka, go fetoša mafelo a bjang goba mafelo a dimela, bjalobjalo. Mo mabakeng a, tshenyo ya bodulo e bonagala le semeetseng, gomme dihektare tše dimilione tše ntši tša naga lefaseng ka bophara di fetogile ka moo di ka se kego tša bušetšwa morago gomme le madulo a tlhago a diphoofolo le mehuta ye mentši ya dimela e sentšwe. Le ge go le bjalo, go na le ditiro tše ntši tša tshenyo tšeo di nago le tshenyo ye e lekanago goba go feta, eupša di sa bonagale kudu. Meago ya mo go ralokelago kolofo ke mohlala wo mmotse. Go tšwa ponong ya tikologo kolofo ke tšhošetšo ye kgolo go tikologo go feta go tsoma. Mafelo a kolofo, dithokgwana tša endemiki, goba tše e ka bago tša tlhago, mehlare le dimela tša tlhago magareng ga mabjang, le diribulete tša maitirelo di bonagala e le tše botse gore baraloki ba kolofo ba se ke ba nagana ka tshenyo ya bodulo yeo e diragetšego. Go hlongwa ga mafelo a go raloka kolofo le – se sebe le go feta – meago ya mo go ralokelwago kolofo go hlaloša tshenyo ye e feletšego ya bodulo bja tlhago. Nakong ye bodulu bo arolwa ka dikarolo, go dira dikarolwana tša bodulo (bona “khwelelo”) go šetše go diragetše gomme bodulo bja tlhago bo tla thoma go fokotšega gomme mafelelong bja pona, bja fetoga go ba sestemo ye e fapanego goba go hlaselwa ke sestemo ye e dirilwego ke motho. Tshenyo ya bodulo le go dira dikarolwana tša bodulo mengwaga ye makgolokgolo ye mentši ke tšona di dirilego tshenyo ye ntši ya diphedi lefaseng. Diphedi tše diketekete di fedišitšwe ka lebaka la tshenyo ya bodulo le go dira dikarolwana. Bontši bja diphedi tše di ngwetšwego go Mananeo a Maina a Diphedi tše di lego Kotsing (dikgatišo tše di nago le maina a diphedi tšeo di lego kotsing ye kgolo, goba di le kotsing kudu, goba tšeo di lego kotsing) di kotsing ya go fedišwa ka lebaka la tshenyo ya bodulo le go dira dikarolwana tša bodulo. Bere ya panda (yeo e lego loko ya Sekhwama sa Lefase sa Bophelo bja Lešoka (WWF) e kotsing ye kgolo ka lebaka la tobo ya bodulo. Tše pedi tša diphedi tše di lego kotsing kudu ka Afrika Borwa, e lego serurubele se Talalerata sa Brenton (Brenton Bluebutterfly) le Peolane ye Talalerata (Blue Swallow), di mo kotsing ye kgolo ya go loba bodulo. Le ge go le bjalo diphedi tše di tsebegago gagolo tše di lego kotsing ye kgolo ka Afrika Borwa, e lego ditšhukudu tše ntsho le tše tšhweu, di kgauswi le go fedišwa ka lebaka la go utswa diphoofolo le go tsoma, e se ka lebaka la tobo ya bodulo.
