Help
taolo ya methopo — Sesotho sa Leboa
Go laola tšhomišo ya materiale wo mongwe le wo mongwe goba selo seo se nago le mohola go batho. Go na le mehuta ye mebedi ya methopo, e lego methopo ya tlhago yeo e lego materiale wo o diregago ka tlhago wo o kago šomišwa go kaonafatša maphelo a batho, le methopo ya batho yeo e lego dilo tše batho ka bobona ba kago di aba maphelong a batho. Go thutafase, re na le kgahlego taolong ya mehuta ye mebedi ya methopo. Ke therešo gore batho ba go fapanafapana ba bona dilo tša go fapanafapana bjalo ka methopo; seo ke karolo ya setšo ya go phela ga batho. Eupša, go sa šetšwe setšo, methopo ye mengwe e ya mpshafatšwa gomme ye mengwe ga e mpshafatšwe. Methopo ye e mpshafatšwago ke methopo ye e kago mpshafatšwa ka pela goba e ka bago ka pela bjalo ka ge e šomišwa. Dimela, meetse a ka tlase ga mobu, diphoofolo, oksitšene, maatla a mahlasedi a letšatši, le moya ke mehlala. Methopo ye e ka se mpshafatšwego e mpshafatšwa ka go nanya goba go se mpshafatšwe. Difuele tša fosili (bona “fuele ya fosili”), tšhipi, taamane, gauta le ponagalo ya naga ya tlhago ye botse di ka se mpshafatšwe, eupša re ka di diriša gape goba go di diriša leswa (bona “tirišoleswa”) tše dingwe tša tšona. Mobu ke mothopo wo boima go ka o hlopha; o ka mpshafatšwa, eupša ka lebelo la tlase go feta ka mo ditiro tša batho di ka o lobiša goba go o senya go fihla boemong bjo o sa hlwego o kgona go tšweletša selo. Go tšwa ponong ya taolo ya methopo le tlhokomelo ya yona, mobu o hlopša bjalo ka mothopo wo o ka se mpshafatšwego sekaleng sa nako ya motho, gomme borathutamahlale ba bantši le boratikologo ba bona kgogolego ya mobu ye e oketšegago bjalo ka tšhošetšo ya tikologo ye kotsi kudu ya motho. Taolo ya methopo gabotse e mabapi le tirišo ye e swarelelago ya mehuta ka moka ya methopo. E nyaka go fokotša tirišo ya methopo ye e ka sa mpshafatšwego le tirišo ya tlase gape le mpshafatšo ya methopo ye e kago mpshafatšwa. Methopo e ya lekolwa le go laolwa ka mekgwa ya go fapanafapana yeo e akaretšago thibelo ya tirišo (ke go re, pabalelo), go thibela tirišo ka moka (ke go re, pabalelo), melawana ya tšhilafatšo, tsošološo ye e beilwego ya naga morago ga tšhomišo, tumelelo ya go diragatša magato ao a ka amago tikologo, le diphapano tša magato a a šetšego a boletšwe. Mokgwa wo bohlokwa kudu wa taolo gape o le noši fela wo a kago fediša mathata ka moka ke go bjala setšo sa tirišo ye e swarelelago. Le ge go le bjalo, seo ke tharollo ya nako ye telele, mola mathata a nyaka tharollo ya semeetseng yeo e kago abja ke dikopano tša boditšhabatšhaba le melao ya bosetšhaba, melawana le tumelelo (bona “dikopano tša boditšhabatšhaba” le “taolo ya tikologo”).
